ҚАЗІРГІ ЗАМАННЫҢ САЯСИ ДИСКУРСТАРЫ. ӘЛЕУМЕТ ЖӘНЕ САЯСАТ

Қазақстан Республикасының партиялық жүйесінің қалыптасуы (1987–1995 жылдар)

Том 103 № 3 (2025), ҚАЗІРГІ ЗАМАННЫҢ САЯСИ ДИСКУРСТАРЫ. ӘЛЕУМЕТ ЖӘНЕ САЯСАТ
Том 103 № 3 (2025)
2025-09-28 Көрілім саны: 83
Константин Сыроежкин
Қазақстанның гуманитарлық-саяси конъюнктура орталығы
Светлана Кажирова
Р.Б.Сүлейменов атындағы Шығыстану институты e-mail: S.kozhirova@yandex.ru

Кілтті сөздер

партия, қоғамдық ұйым, Қазақстанның партиялық жүйесі, жаңғырту, саяси жүйенің трансформациясы, мемлекет

Аңдатпа

Саяси партиялар – тиісті мемлекеттердің тарихи дамуының нәтижесі болып табылады, бірақ олар сонымен қатар әлеуметтік, мәдени, ұлттық, экономикалық және басқа да қосымша факторлардың әсеріне ұшырайды. Бұл әсіресе Шығыс елдерінің транзиттік қоғамдарында айқын көрінеді, онда белгілі бір меншік түрі сәйкес саяси үстемені ынталандыратын емес, керісінше билік өзі транзиттік қоғамның жаңа әлеуметтік-экономикалық құрылымын қалыптастыратын және сәйкес меншік түрін қарқынды түрде қалыптастыра бастайды.
Сонымен қатар, осы елдерде жаңа партиялық-саяси құрылымның қалыптасуы, ең алдымен массалардың саяси мәдениетіне дәстүрлі патернализмнің әсерінен туындаған харизматикалық көшбасшылықтың ерекше түрімен байланысты. Транзиттік қоғам жағдайында биліктің орталықтандырылу дәрежесінің артуы саяси тұрақтылықты сақтаудың тәсілі ретінде сақталады деген қауіп бар. Алайда мемлекеттік және партиялық аппараттың шамадан тыс орталықтандырылуы авторитаризмге, бюрократияға, сыбайлас жемқорлыққа ұмтылысты тудырады және ең бастысы – даму векторының өзгеру қаупін тудырады. Осы тұрғыдан алғанда Қазақстандағы партиялық жүйенің мемлекет пен азаматтық қоғамға әсерінің ерекшеліктері мен сипатын талдау елдің әрі қарайғы саяси жаңғыруының перспективаларын және негізгі тенденцияларын анықтауға мүмкіндік береді.
Маңызды аспектілердің бірі – партиялардың саяси және әлеуметтік-экономикалық өзгеріп отырған контексте тұрақтылығы мен бейімделу қабілетін бағалау, себебі бұл елдегі демократиялық процестердің сапасы мен тиімділігіне тікелей әсер етеді..

Дәйексөздерді қалай жазу керек

Сыроежкин, К., & Кажирова, С. (2025). Қазақстан Республикасының партиялық жүйесінің қалыптасуы (1987–1995 жылдар). Адам әлемі, 103(3), 64–75. https://doi.org/10.48010/aa.v103i3.374