Анотація

Мақалада қазақ халқының ұлттық идеясының қалыптасуы, негізделуі мен құндылықтардың таралу институты ретіндегі жырау феноменін саралау жасалған. Тарихи өсиеттерді жинақтау мен поэтикалық формада таратудан бастап, саяси билікке тікелей аралаусы, яғни хандардың, батырлардың кеңесшісі функцияларын атқаруы мен қазақ халқының бірлігі мен адамгершілік қасиеттерінің бейнесі функциялары жыраулардың көпқырлылығын көрсеткен.

Мақалада келесідей қорытындылар жасалды: азаматтық сананың қалыптасуының басты факторы болып жыраулар институты болған. Ал ол өз ретінде саяси биліктегі қарсы тараптардың болуы мен демократиялық басқарудың негізі болып табылады. Жырау – далалық дәстүрлердің ұрпақтан ұрпаққа берілуін қадағалайтын тұлға. Олардың ісі кейіннен Абай, Шәкәрім мен М. Жүсіптің өнерінде, Алаш басшыларының идеяларында және т.б. көрініс тапқан. Далалық сөз өнерінің бір формасы болып саналатын жыраулық өнер тарихи оқиғалар, тұлғалар жайлы ақпарат беретін дереккөз. Жыраулардың қоғамда атқарған рөліне байланысты олардың ұлттық идеяның тасымалдаушысы, тудырушысы және ретрансляторы болғанына көзіміз жетті.