ҚАЗІРГІ ҚОҒАМНЫҢ ФИЛОСОФИЯЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕРІ

Қазақстан республикасының «әділетті қазақстан» мәдени-өркениеттік жобасын дәйектеудегі әділеттілік мәселесі

Том 99 № 1 (2024), ҚАЗІРГІ ҚОҒАМНЫҢ ФИЛОСОФИЯЛЫҚ МӘСЕЛЕЛЕРІ
Том 99 № 1 (2024)
2024-03-31 Көрілім саны: 85
Раушан Сартаева
ҚР ҒЖБМ ҒК Философия, саясаттану және дінтану институты e-mail: raush_sart@mail.ru

Ключові слова

әділеттілік, «Әділетті Қазақстан» мәдени-өркениеттік жобасы, субъектілік, бірегейлік, рационалділіктің типі, коммунитаризм, әділ мемлекет, либералды құқықтық мемлекет

Анотація

Бұл зерттеудің өзектілігі онтологиялық және геосаяси кеңістіктердің аса күрделі, жеделдетілген және тығыздалған (оқиғалар қатары) жағдайында мемлекеттік құрылымдардың субъективтілігі мәселесі, мемлекет институтының барлық түрлерінің сақталуының кепілі ретінде бірегейліктің барлық типінің қарастырылуы (ұлттық-мемлекеттік бірегейліктен жеке тұлға деңгейіне және адами бірегейлікке дейін) және олармен байланыс-ты әділеттілік мәселесі ерекше өзектене түседі.
Планетаның ресурстары үшін күрестің күшеюі, «Фукидид тұзағы» үрдістерінің күшеюі (ескі гегемонның әлсіреуі мен жаңа гегемондардың пайда болуына байланысты соғыс ықтималдығының артуы) әлемдік мега-әлеумет құрылымдарының деңгейлеріндегі әлеуметтік әділеттілікке деген қоғамдық сұраныстың жоғары деңгейін анықтайды.
Автор жеке мемлекеттердің субъективтілігін сақтау мәселелері осы мемлекеттік құрылымдардың өздерінің мәдени-өркениеттік жобасының бар-жоғына тікелей байланысты деп есептейді. Автордың пайымдауынша, «Әділетті Қазақстан» жобасын осындай жоба ретінде еліміздің жоғарғы басшылығы ұсынды.
Бұл зерттеудің мақсаты мен жаңалығы мынада: 1) автордың пайымдауынша, «Әділетті Қазақстан» мемлекеттік, ұлттық мәдени-өркениеттік жобасының дәйекті, мазмұнды, біріктіруші негіз бола алатын және болуға тиіс әділеттілік мәселесі; 2) Қазақстанның мәдени-өркениеттік кеңістігінде (алғашқы болжам бойынша) әділеттілік феноменін түсінуге қазақстандық және еуропалық көзқарастардың аралас түрін айтуға болады; 3) еліміздің әлеуметтік-мәдени дамуына қатысты еркіндікті (либерализмнің консервативті нұсқасында) қазіргі қазақстандық қоғамның дәстүрлі құндылықтарымен оның ішінде өздерін де, қазақ архетипінің ерекшеліктерімен де, осы архетипті анықтайтын рационалдық ерекшеліктерімен де, осы рационалдылықтың негізінде жатқан танымдық стратегиямен де дәйекті түрде біріктіретін коммунитарлық типтің тұжырымдамасы (қазіргі уақыттағы барлық әділеттілік туралы саяси тұжырымдамалардың ішінен) ғылыми түрде көрсетіліп, түсіндірілуі мүмкін.

Як цитувати

Сартаева, Р. . (2024). Қазақстан республикасының «әділетті қазақстан» мәдени-өркениеттік жобасын дәйектеудегі әділеттілік мәселесі. Адам әлемі, 99(1), 3–15. https://doi.org/10.48010/aa.v99i1.575