ФИЛОСОФИЯ. ДӘСТҮР. МӘДЕНИЕТ

Қазақ философиясындағы экзистенциализмнің дамуы: өмір сүрудің негізгі аспектілерін зерттеу

Том 103 № 4 (2025), ФИЛОСОФИЯ. ДӘСТҮР. МӘДЕНИЕТ
Том 103 № 4 (2025)
2025-09-28 Көрілім саны: 44
Сәкен Нұрқабекұлы
әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті e-mail: nekas.s60@gmail.com

Кілтті сөздер

Экзистенциализм
өмірдің мәні
адам болмысы
экзистенциалды ой
философиялық ұғымдар
рухани өсу
мәдени бірегейлік

Аңдатпа

Адам болмысына кең тарихи-мәдени контексте зерттеу жүргізу қазіргі қоғам үшін маңызды және өзекті міндеттердің бірі болып табылады. Бұл міндет қазіргі заманғы сын-қатерлерді шешуге және үйлесімді қоғам құруға ықпал ететін негізгі аспект ретінде қызмет етеді. Зерттеудің мақсаты – қазақ философиясы аясында экзистенциалды ойдың эволюциясын зерттеп, осы мәдени дәстүрдегі өмірдің мәнін түсінуге заманауи тәсілдерді қарастырып, олардың қазіргі қоғам үшін маңыздылығын бағалау.
Бұл зерттеу Орталық Азияның көшпенді халықтарының бірегей рухани құндылықтары мен дүниетанымдық қағидаттары өмірдің мәніне қатысты философиялық ұғымдардың қалыптасуына елеулі әсер еткенін көрсетті. Зерттеу нәтижелері ислам мәдениеті мен араб философиясының қазақ халқының мәдениеті мен бірегейлігіне терең ықпал еткенін де атап өтті.
Зерттеу діни ілімдер мен этникалық дәстүрлердің өзара әрекеттесуі нәтижесінде рухани өсуге негізделген ерекше өмір салты қалыптасқанын көрсетті. Сонымен қатар, заманауи қазақ философиясы осы бай мәдени контекстті бейнелейтінін және өмірдің мәнін мәдени, этникалық және әлеуметтік ерекшеліктер призмасы арқылы зерттейтінін растады. Зерттеу мәдени мұраны сақтау, әлеуметтік жауапкершілік пен рухани даму қазіргі қазақ философиясында өмірдің мәні мен мақсатын іздеуде маңызды рөл атқаратынын анықтады. Сонымен бірге, қазақ және француз мәдениеттерінің өмірдің мәнін түсіну тәсілдерінде айтарлықтай айырмашылықтар бар екені анықталды, бұл олардың тарихи, діни, әлеуметтік және мәдени ерекшеліктерін көрсетеді. Зерттеу нәтижелері қазақ қоғамында рухани дамуды және өзін-өзі тануды қолдауға бағытталған бағдарламалар мен бастамаларды әзірлеу үшін пайдаланылуы мүмкін.

Дәйексөздерді қалай жазу керек

Нұрқабекұлы, С. (2025). Қазақ философиясындағы экзистенциализмнің дамуы: өмір сүрудің негізгі аспектілерін зерттеу. Адам әлемі, 103(4), 20–26. https://doi.org/10.48010/aa.v103i4.643