Аңдатпа

Мақалада гуманизм идеясы арқылы Н.А.Бердяевтің философиясындағы адамның рөлі қарастырылады. Ф.Ницше, К.Маркстің философиясында гуманизм идеясын талдайды. Н.А.Бердяев К.Марксте біртіндеп «гуманизм антигуманизмге ауысады» деп қорытындылайды, ал Ницше гуманизмнің анти-гуманизмге ауысуын Асқан адам идеясы түрінде, адамды және адам бейнесінің өзіндік құндылығын теріске шығарумен байланыстырады деп көрсетеді. Бердяевтің айтуы бойынша Маркс адамды тек құрал ретінде, адам емес және адамнан жоғары мақсаттар мен құндылықтарға жетудің құралы ретінде қарайды, олар коллективизмнің адам емес және адамнан жоғары патшалығы болып саналады.
Н.А.Бердяев, егер гуманизм осы адамгершілікке ие бола отырып, құдайлық принципті ұстанса, адамгершілікті гуманизме қарсы қояды. Н.А.Бердяев адамзатты адамның үнемі трансценденттелу қажеттілігімен байланыстырады. Философ Орта ғасырлардан Қайта өрлеу дәуіріне көшу Құдайдан адамға бебұрыс және христиандықтың рухани өзегінен сыртқы мәдениетке бет бұру екенін атап өтті. Н.А.Бердяев қазіргі антигуманизмді сынға алды.